Bianca + de bieb: Samen doorbreken we het taboe op laaggeletterdheid
Wie de bibliotheek in Ter Apel binnen stapt, ziet direct links de werkplek van Bianca Heijes, adviseur Dagelijkse bankzaken van de Rabobank Groninger Land. De Rabobank en bibliotheek delen hier een pand, maar meer nog delen ze een belangrijk doel, vertelt Janneke Klok, regiomanager bij Biblionet Groningen: ‘Om financieel gezond te kunnen zijn, moet je taal- en digivaardig zijn. Mensen moeten zich kunnen redden met de brieven die ze krijgen en met de manier waarop ze online bankieren.’ Dat dit in veel situaties niet zo is, wijst onderzoek uit: minimaal 1 op de 9 mensen blijkt mindergeletterd. ‘Dat wil niet zeggen dat ze helemáál niet kunnen lezen of schrijven’, licht Janneke toe, ‘maar dat ze zich niet kunnen redden met de teksten waar ze mee te maken krijgen. Ze lezen de woorden wel, maar begrijpen niet goed wat er staat.’ Reden voor de drie Rabobanken in de provincie Groningen en Biblionet Groningen om daarin een partnerschap aan te gaan.
Mensen praten er liever niet over
Bianca signaleert het soms wel op het Rabo Servicepunt: ‘Klanten komen soms met een brief die ze niet helemaal begrijpen. Of bij het ondertekenen van een formulier lukt het niet goed om de eigen naam te schrijven.’ Het signaleren is één, maar het bespreekbaar maken is een tweede. En niet altijd even makkelijk: ‘Mensen praten er liever niet over, er rust toch nog écht een taboe op. Schaamte speelt vaak op de voorgrond. ‘Dan is het van belang om er op basis van een vertrouwensband over te beginnen. Om ze zo op het pad te zetten van bijvoorbeeld DigiSterker of het Taalhuis.’ Ze noemt daarmee twee mogelijkheden vanuit de bibliotheek om taal- en digivaardiger sterker te worden.
De bibliotheek biedt mogelijkheden aan jong en oud of (digi)taalvaardiger te worden
Dat is waar Ria Muller, specialist Sociaal domein bij BIblionet Groningen, in beeld komt. Zij coördineert de cursussen op gebied taal- en digivaardigheid: ‘Het gaat soms om hele dagelijkse dingen, hoe je digitaal een DigiD aanvraagt bijvoorbeeld of hoe je je in het donorregister inschrijft. Maar ook hoe je beter teksten kunt interpreteren of beter kunt leren schrijven. Onze deelnemers? Die variëren: van jong tot oud.’ Het zetten van de stappen om toe te geven dat ze hulp nodig hebben én zich voor een cursus aan te melden is al heel dapper, vinden ze alle drie. Maar vooral het eindresultaat is enorm waardevol: ‘Mensen worden zelfredzamer.’
Iemand is niet ‘zomaar’ mindergeletterd. Daar zit meestal een hele wereld achter
Janneke: ‘Vaak gaat het over van generatie op generatie. Want wat gebeurt er wanneer een kind niet wordt voorgelezen? Die komt met twee jaar achterstand in woordenschat op school, dat haalt hij of zij niet meer in. Het kind raakt gedemotiveerd, komt moeilijk mee, haalt het diploma van de vervolgopleiding niet en gaat werken. Er wordt op jonge leeftijd een gezin gesticht, waarvan de kinderen niet worden voorgelezen. En zo is de cirkel rond.’ Die cirkel zelf doorbreken is voor velen ontzettend lastig, merkt Bianca: ‘Bij anderen aankloppen voor hulp, doen ze niet zo snel. Dan moet je ten eerste naar de buurvrouw om te zeggen dat je een brief niet begrijpt, maar dan leest die buurvrouw in die brief ook nog jouw financiële situatie. Dat is dubbel kwetsbaar.’
De samenwerking tussen Rabobank en Biblionet zit in het signaleren, bespreekbaar maken en doorverwijzen
Bianca volgt daar binnenkort een specifieke training in. ‘Het is de kunst: hoe raak je die snaar waardoor iemand zegt ‘nu wil ik er iets aan doen’?’, licht Ria deze training toe. ‘Vaak hebben ze allerlei andere problemen, waardoor leren lezen of digitaal vaardiger worden niet bovenaan hun lijstje staat.’ Toch wordt het gewaardeerd: de klanten die Bianca doorverwees reageerden dankbaar, ze voelden zich gezien. ‘In de cursus zijn ze doorgaans erg enthousiast’, ziet Ria. ‘Wanneer ze eenmaal zijn begonnen, willen ze dóór. Laatst stapte een man op mij af die zo’n 15 jaar geleden een cursus bij ons volgde: ‘ik kan nu zóveel meer’, zei hij. En een huidige deelnemer vertelde: ‘het is zo jammer dat ik u niet eerder heb getroffen, mijn wereld is zo’n stuk groter geworden…’. Die dankbaarheid is heel groot.’
We zetten met ons partnerschap stappen om het taboe op mindergeletterdheid te doorbreken, maar er is nog veel te doen
Het onderwerp bespreekbaar maken én mensen laten weten dat ze zich absoluut niet hoeven te schamen, daar begint het mee aldus Janneke: ‘Want dat je mindergeletterd of niet digivaardig bent, betekent niet dat je dom bent, absoluut niet! Dat is vaak een onterechte associatie. De wereld is alleen meer talig en digitaal geworden, daar lopen steeds meer mensen tegenaan. Dat is niets om je voor te schamen.’ Kortom: het verbeteren van taal- en digivaardigheid kan velen in onze samenleving helpen een stuk zelfredzamer te worden. Het begin is gemaakt, in Ter Apel.
Wat ga jij doen met de sleutel van de bibliotheek?
Open de deuren van onze fysieke en digitale ruimtes om samen invulling te geven aan ontmoeten, leren en ontdekken.
Pak jouw sleutel