Domenique, Marc, Richard + de bieb
Vertel! maakt verbindingen zichtbaar
Vertel! een unieke collectie verhalen van ons allemaal
Als je denkt aan bibliotheken, dan denk je aan boeken. Aan verhalen. Maar ook aan samenkomen en ontmoeten. Een plek waar iedereen welkom is om verhalen te ontdekken en vertellen. Vroeger werden verhalen mondeling overgedragen, daarna opgeschreven en nu, in 2022 gebeurt het met de nieuwste technologieën. Zoals artificial intelligence (AI), waar het allemaal om draait in het innovatieproject Vertel!
Voor Vertel! interviewden we 25 mensen over hun leven
Voor Vertel! interviewde Richard Zwarts van DBZ Strategische Creaties (DBZ) 25 inwoners van Baflo. Over hun leven, over Baflo en over bijzondere gebeurtenissen in het dorp. Humain’r zette de gesproken tekst via computers om in woorden, letters en klanken. Zo ontstond er een database die doorzoekbaar kan worden gemaakt op mensen, plaatsen en gebeurtenissen en zo onzichtbare verbindingen zichtbaar maakt. Een gebeurtenis die door verschillende mensen op verschillende manieren beleefd is. De middenstander die over iedereen wel een verhaal heeft. Mensen die elk dezelfde warme herinneringen hebben aan de bovenmeester. En dan ineens is er die klik: “Jij ook?” Zo kan uit virtueel contact een nieuwe band ontstaan. Een community misschien wel. Vriendschappen die op een dag ook weer onderdeel zijn van het netwerk Vertel! Zo eenvoudig als hier beschreven, is het in de praktijk natuurlijk niet. Vertel! begon met de wens van Marc Wijnen en Domenique van der Niet van Humain’r om technologie in te zetten voor “meer menselijkheid in Noord-Nederland” zoals ze zelf zeggen. “We maakten ons zorgen over het wegvallen van contact tussen mensen. Iedereen met z’n eigen schermpje in z’n eigen wereld. Maar je houdt de techniek niet tegen, dus toen dachten we:
Hoe kunnen we juist door het gebruik van nieuwe technologie iets tegen eenzaamheid doen
“Je kunt mensen wel bij elkaar brengen, maar dat betekent niet dat ze het ook meteen leuk hebben met elkaar. Je kunt een connectie niet afdwingen. Maar wanneer je hetzelfde hebt gedaan of meegemaakt, is er wél een connectie. Een beginnetje om verder te praten. De vraag was: hoe maak je die gedeelde geschiedenis zichtbaar? En waar vind je een gemeenschap die de basis van een netwerk kan vormen?” De mannen deelden hun ideeën met DBZ, die al een relatie hadden met Biblionet Groningen. “En toen viel alles op z’n plek”, aldus Marc. “Biblionet Groningen zit in de haarvaten van de provincie, staat door haar netwerk van bibliotheken dichtbij de mensen. Ze zijn een platform voor communities: lezers, gamers, handwerksters, noem maar op. De bibliotheekmedewerkers zouden kunnen helpen met het bouwen van Vertel! en het begeleiden van de communities die hierdoor ontstaan.”
Een nieuwe manier van collectioneren
Mariça van de Weerd, manager innovatie van de bibliotheken, zag ook kansen. “Behalve het stimuleren van ontmoeting, kan Vertel! ook een nieuwe manier van collectioneren worden én een uitbreiding van onze collectie. Vertel! kan worden ingezet voor verbinding in en tussen dorpen, voor het bestrijden van eenzaamheid bij jong en oud, voor het bewaren van geschiedenis en dialecten. De mogelijkheden voor gebruik zijn oneindig.”
Het Gronings was wel een dingetje
Domenique: “Het dialect was wel een dingetje. Alle interviews die voor het prototype van Vertel! zijn afgenomen waren in het Gronings. Net als andere dialecten is het Gronings aan het verdwijnen. Met Vertel! kunnen we in elk geval het ‘Baflers’ bewaren. Maar leer een computer maar eens Gronings. Onze medewerkers – bijna allemaal Friezen met een afstand tot de arbeidsmarkt – hadden er veel werk van. Ze zijn ruim 1.000 uur bezig geweest met het transcriberen van de 25 verhalen die de basis van Vertel! vormen. En toen moest de computer nog getraind worden in het herkennen van de woorden.” Biblionet Groningen, DBZ en Humain’r zijn in hun nopjes met het prototype. “Het is mooi om een idee werkelijkheid te zien worden. Om te merken dat mensen erin geloven en er tijd, geld en energie in willen investeren. Die betrokkenheid bleek ook bij de presentatie van het prototype op 30 augustus in Baflo. Mensen snapten het idee en omarmden de gedachte erachter. ‘De dörp’n verander’n en doarom goan de verhoal’n ook vot’, zei een van de geïnterviewden. Vertel! helpt de geschiedenis van het dorp te bewaren. De deelnemers waren heel nieuwsgierig naar elkaars verhalen.”
Doorontwikkeling: doe je mee?
Op dit moment kunnen de verhalen nog niet worden gedeeld. Domenique: “Het prototype geeft een beeld van wat mogelijk is, zoals het doorzoeken van de database op mensen, plaatsen en gebeurtenissen. Voor het realiseren van die techniek is echter meer ontwikkeltijd en -geld nodig. De projectgroep is op zoek naar partners en in gesprek met partijen die óók de mogelijkheden van Vertel! zien.” Hopelijk kan Vertel! op korte termijn worden doorontwikkeld. Heb je interesse, of wil je Vertel! inzetten voor jouw bibliotheek, organisatie of gemeente? Dan kun je contact met ons opnemen via onderstaande link.
Wat ga jij doen met de sleutel van de bibliotheek?
Open de deuren van onze fysieke en digitale ruimtes om samen invulling te geven aan ontmoeten, leren en ontdekken.
Pak jouw sleutel